Gustav Neckel’s 1914 Edition
of the Old Norse poem VǪluspá

Lauren E. Fountain for Mimisbrunnr.info, April 2022.

In The Comparative Vǫluspá, we proceed each stanza with an excerpt from philologist Gustav Neckel’s 1914 edition of the Vǫluspá, which is informed primarily by the Codex Regius manuscript and is today in the public domain. Produced after his death (and with contributions from philologist Hans Kuhn), the fourth edition of Neckel’s edition of the Poetic Edda (1983, Heidelberg University) remains popular among scholastic translators (it forms the basis, for example, of much of Larrington’s 2014 revised edition of the Poetic Edda). Later editions differ from the 1914 edition, but it remains quite serviceable.

To make comparison as easy as possible, we have followed the stanza order of Neckel’s (and subsequently also Kuhn’s) edition throughout The Comparative Vǫluspá. Readers can compare the present 1914 edition transcription to TITUS’s partial transcription of Neckel and Kuhn’s 1983 edition here. Note however that the TITUS transcription lacks the supplementary material, like extensive notes, found in the printed edition of the 1983 edition.

EDITION & MODIFICATIONS

The present transcription text is from the following edition:

• Neckel, Gustav. 1914. Edda. Die Lieder des Codex Regius nebst verwandten Denkmälern herausgegeben von Gustav Neckel. I. Text, p. 1-15. Heidelberg: Carl Winters Universitätsbuchhandlung. Public domain. Viewable online at Archive.org.

For the purposes of this transcription, we have dropped certain sub-numbering conventions used by Neckel and at this time we have elected not to include Neckel’s copious (and important!) notes on manuscript difference. For those—which we encourage you to read—please see the above Archive.org link.

Transcription

p. 1

VǪLUSPÁ

1.

Hlióðs bið ek aller helgar kindir,
meiri ok menni, mǫgo Heimdallar!
Vildo, at ek, Valfǫðr, vel fyrtelia
forn spiǫll fira, þau er fremst um man.

2.

Ek man iǫtna, ár um borna,
þá er forðom mik fœdda hǫfðo;
nío man ek heima, nío íviði,
miǫtvið mæran fyr mold neðan.

3.

Ár var alda, þat er Ymir byggði:
vara sandr né sær né svalar unnir,
iǫrð fannz æva né upphiminn,
gap var ginnunga, en gras hvergi.

4.

Áðr Burs synir biǫðom um ypþo,
þeir er miðgarð, mæran, skópo:
sól skein sunnan á salar steina,
þa var grund gróin grœnom lauki.

p. 2

5.

Sól varp sunnan, sinni mána,
hendi inni hœgri um himiniǫður;
sól þat ne vissi, hvar hon sali átti,
stiǫrnor þat ne visso, hvar  þær staði átto,
máni þat ne vissi, hvat hann megins átti.

6.

Þá gengo regin ǫll á rǫkstóla,
ginnheilog goð, ok um þat gættoz:
nótt ok niðiom nǫfn um gáfo,
morgin héto ok miðian dag,
undorn ok aptan, árom at telia.

7.

Hittoz æsir á Iðavelli,
þeir er hǫrg ok hof há timbroðo;
afla lǫgðo, auð smiðoðo,
tangir skópo, ok tól gørðo.

8.

Teflo í túni, teitir vóro,
var þeim vettergis vant ór gulli,
unz þriár kvómo, þursa meyiar,
ámátkar miǫk, ór iǫtunheimom.

__________

9.

Þá gengo regin ǫll á rǫkstóla,
gennheillog goð, ok um þat gættoz:
hverr skyldi dverga dróttir skepia,
ór Brimis blóði ok ór Bláins leggiom.

P. 3

10.

Þar var Mótsognir mæstr um orðinn
dverga allra, en Durinn annarr;
þeir manlíkon mǫrg um gørðo,
dvergar, ór iǫrðo, sem Durinn sagði.

11.

Nýi ok Niði, Norði ok Suðri,
Austri ok Vestri, Alðiofr, Dvalinn,
Bifurr, Bǫfurr, Bǫmburr, Nóri,
Ánn ok Ánarr, Ái, Miǫðvitnir.

12.

Veigr ok Gandálfr, Vindálfr, Þráinn,
Þekkr ok Þorrin, Þror, Vitr, ok Litr,
Nár ok Nýráðr – nú hefi ek dverga
– Reginn ok Ráðsviðr – rétt um talða.

_______________

13.

Fíli, Kíli, Fundinn, Náli,
Hepti, Víli, Hanarr, Svíurr,

P. 4

Frár, Hornbori, Frægr ok Lóni,
Aurvangr, Jari, Eikinskialdi.

_________

14.

Mál er, dverga í Dvalins liði
lióna kindom til Lofars telia,
þeir er sótto frá salar steini
aurvanga siǫt til Jǫrovalla.

15.

Þar var Draupnir ok Dólgþrasir,
Hár, Hauspori, Hlévangr, Glói,
Skirvir, Virvir, Skafiðr, Ái,

16.

Álfr ok Yngvi, Eikinskaialdi.
Fialarr ok Frosti, Finnr ok Ginnar –
þat mun uppi, meðan ǫld lifir,
langniðia tal Lofars hafat.

17.

Unz þrír kvómo ór því liði,
ǫflgir ok ástgir, æsir, at húsi:

P. 5

fundo á landi, lítt megandi,
Ask ok Emblo, ørlǫglausa.

18.

Ǫnd þau ne átto, óð þau ne hǫfðo,
lá né læti né lito góða:
ǫnd gaf Óðinn, óð gaf Hœnir,
lá gaf Lóðurr ok lito góða.

19.

Ask veit ek standa, heitir Yggdrasill,
hár baðmr, ausinn hvíta auri;
þaðan koma dǫggvar, þærs í dala falla;
stendr æ yfir, grœnn, Urðar brunni.

20.

Þaðan koma meyiar, margs vitandi,
þriár, ór þeim sal, er und þolli stendr;
Urð héto eina, aðra Verðandi,
—skaro á skíði— Skuld ina þriðio;
þær lǫg lǫgðo, þær líf kuro
alda bǫrnum, ørlǫg seggia.

21.

Þat man hon fólkvíg fyrst í heimi,
er Gullveigo geirom studdo,
ok í hǫll Hárs hána brendo,
þrysvar brendo, þrysvar borna,
opt, ósialdan; þó hon enn lifir.

P. 6

22.

Heiði hana héto, hvard til húsa kom,
vǫlo vel spáa, vitti hon ganda;
seið hon, hvars hon kunni, seið hon hug leikinn,
æ var hon angan illrar brúðar.

23.

Þa gengo regin ǫll á rǫkstóla,
ginnheilog goð, ok um þat gættoz:
hvárt skyldo æsir afráð gialda
eða skyldo goðin ǫll gildi eiga.

24.

Fleygði Óðinn ok í fólk um skaut:
þat var enn fólkvíg fyrst í heimi:
brotinn var borðveggr borgar ása,
knátto vanir vígská vǫllo sporna.

25.

Þa gengo regin ǫll á rǫkstóla,
ginnheilog goð, ok um þat gættoz:
hverir hefði lopt allt lævi blandit
eða ætt iǫtuns Óðs mey gefna.

26.

Þórr einn þar vá, þrunginn móði
— hann sialdan sitr, er hann slíkt um fregn! —:
á gengoz eiðar, orð ok sœri,
mál ǫll meginlig, er á meðal fóro.

p. 7

27.

Veit hon Heimdallar hlióð um fólgit
und heiðvǫnom helgom baðmi;
á sér hon ausaz aurgom forsi
af veði Valfǫðrs — vitoð ér enn, eða hvat?

28.

Ein sat hon úti, þá er inn aldni kom,
Yggiungr ása, ok í augo leit:
'hvers fregnið mik? hví freistið mín?
allt veit ek, Óðinn, hvar þú auga falt:
í inom mæra Mímis brunni!'
Drekkr miǫð Mímir morgin hverian
af veði Valfǫðrs — vitoð ér enn, eða hvat?

29.

Valði henni Herfǫðr hringa ok men,
fekk spiǫll spaklig ok spáganda —
sá hon vítt ok um vítt of verǫld hveria.

30.

Sá hon valkyrior, vítt um komnar,
gǫrvar at ríða til Goðþióðar;
Skuld helt skildi, en Skǫgul ǫnnor,
Gunnr, Hildr, Gǫndul ok Geirskǫgul.
Nú ero talðar Nǫnnor Herians,
gǫrvar at ríða grund, valkyrior.

p. 8

31.

Ek sá Baldri, blóðgom tívur,
Óðins barni, ørlǫg fólgin:
stóð um vaxinn, vǫllom hæri,
miór ok miǫk fagr, mistilteinn.

32.

Varð ad þeim meiði, er mér sýndiz,
harmflaug hættlig: Hǫðr nam skióta.
Baldrs bróðir var of borinn snemma,
sá nam, Óðins sonr, einnættr vega.

33.

Ðó hann æva hendr né hǫfuð kembði,
áðr á bál um bar Baldrs andskota;
en Frigg um grét í Fensǫlom
vá Valhallar — vitoð ér enn, eða hvat?

35.

Hapt sá hon liggia und hvera lundi,
*lægiarnlíki Loka áþekkian;
þar sitr Sigyn, þeygi um sínom
ver vel glýioð – vitoð ér enn, eða hvat?

36.

Á fellr austan um eitrdala,
sǫxom ok sverðom: Slíðr heitir sú.

p. 9

37.

Stóð fyr norðan, á Niðavǫllom,
salr ór gulli Sindra ættar;
en annarr stóð á Ókólni,
biórsalr iǫtuns, en sá Brimir heitir. 

38.

Sal sá hon standa sólo fiarri,
Nástrǫndo á, norðr horfa dyrr;
fello eitrdropar inn um lióra,
sá er undinn, salr, orma hryggiom.

39.

Sá hon þar vaða þunga strauma
menn meinsvara ok morðvarga,
ok þannz annars glepr eyrarúno;
þar saug Níðhǫggr nái framgengna,
sleit vargr vera — vitoð er enn eða hvat?

40.

Austr sat in aldna í Iárnviði
ok fœddi þar Fenris kindir:
verðr af þeim ǫllom einna nøkkorr
tungls tiúgari í trollz hami.

p. 10

41.

Fylliz fiǫrvi feigra manna,
rýðr ragna siǫt rauðom dreya;
svǫrt verða sólskin of sumor eptir,
veðr ǫll válynd — vitoð ér enn, eða hvat?

42 

Sat þar á haugi ok sló hǫrpo
gýgiar hirðir, glaðr Eggþér;
gól um hánom í gaglviði
fagrrauðr hani, sá er Fialarr heitir.

43.

Gól um ásom Gullinkambi,
sá vekr hǫlða at Herifǫðrs;
en annarr gelr fyr iǫrð neðan,
sótrauðr hani, at sǫlom Heliar.

44.

Geyr Garmr miǫk fyr Gnipahelli:
festr mun slitna, en freki renna.
Fiǫlð veit hon frœða, fram sé ek lengra
um ragna rǫk, rǫmm, sigtíva.

45.

Brœðr muno beriaz ok at bǫnom verðaz,
muno systrungar sifiom spilla;
hart er í heimi, hórdómr mikill,
skeggǫld, skálmǫld, skildir ro klofnir,

P. 11

vingǫld, vargǫld, áðr verǫld steypiz;
mun engi maðr Oðrom þyrma.

46.

Leika Míms synir, en miǫtuðr kyndiz
at ino gamla Giallarhorni;
hátt blæss Heimdallr, hron er á lopti,
mælir Óðinn við Míms hǫfuð;

47.

skelfr Yggdrasils askr standandi,
ymr it aldna tré, en iǫtunn losnar.

49.

Geyr nú Garmr miǫk fyr Gnipahelli:
festr mun slitna, en freki renna.
Fiǫlð veit hon frœða, fram sé ek lengra
um ragna rǫk, rǫmm, sigtíva.

50.

Hrýmr ekr austan, hefiz lind fyrir;
snýz iǫrmungandr í iǫtunmóði,
ormr knýr unnir; en ari hlakkar,
slítr niðfǫlr; Naglfar losnar.

P. 12

51.

Kióll ferr austan: koma muno Muspellz
um lǫg lýðir, en Loki stýrir;
fara fífls megir með freka allir,
þeim er bróðir Býleipts í fǫr.

48.

Hvat er með ásom? hvat er með álfom?
gnýr allr iǫtunheimr, æsir ro á þingi;
stynia dvergar fyr steindurom,
veggbergs vísir — vitoð ér enn, eða hvat?

52.

Surtr ferr sunnan með sviga lævi,
skínn af scerði sól valtíva;
griótbiǫrg gnata, en gífr rata,
troða halir helveg, en himinn klofnar.

53.

Ðá kømr Hlínar harmr annarr fram,
er Óðinn ferr við úlf vega,
en bani Belia, biartr, at Surti:
þá mun Friggiar falla angan.

P. 13

55.

Ðá kømr inn mikli mǫgr Sigfǫður,
Víðarr, vega at valdýri;
lætr hann megi Hveðrungs mund um standa
hiǫr til hiarta: þá er hefnt fǫður.

56.

Ðá kømr inn mæri mǫgr Hlóðyniar,
gengr Óðins sonr við *úlf vega,
drepr hann af móði miðgarz véor
— muno halir allir heimstǫð ryðia —,
gengr fet nío Fiǫrgyniar burr
neppr frá naðri, níðs ókvíðinn.

P. 14

57.

Sól tér sortna, sígr fold í mar,
hverfa af himni heiðar stiǫrnor;
geisar eimi við aldrnara,
leikr hár hiti við himin siálfan.

58.

Geyr nú Garmr miǫk fyr Gnipahelli:
festr mun slitna, en freki renna.
Fiǫlð veit hon frœða, fram sé ek lengra
um ragna rǫk, rǫmm, sigtíva.

59.

Sér hon up koma ǫðro sinni
iǫrð ór ægi, iðiagrœna:
falla forsar, flýgr ǫrn yfir,
sá er á fialli fiska veiðir.

60.

Finnaz æsir á Iðavelli
ok um moldþinur, mátkan, dœma
ok minnaz þar á megindóma
ok á Fimbultýs fornar rúnar.

61.

Ðar muno eptir undrsamligar
gullnar tǫflor í grasi finnaz,
þærs í árdaga áttar hǫfðo.

62.

Muno ósánir akrar vaxa,
bǫls mun allz batna, mun Balr koma:
búa þeir Hǫðr ok Baldr Hropts sigtóptir,
vel, valtívar — vitoð ér enn, eða hvat?

P. 15

63.

Ðá kná Hœnir hlautvið kiósa,
ok burir byggia brœðra tveggia
vindheim víðan — vitoð ér enn, eða hvat?

64.

Sal sér hon standa, sólo fegra,
gulli þakþan, á Gimléi:
Ðar skolo dyggvar dróttir byggia
ok um aldrdaga ynðis nióta.

66.

Ðar kømr inn dimmi dreki fliúgandi,
naðr fránn, neðan frá Niðafiǫllom;
berr sér í fiǫðrom — flýgr vǫll yfir —,
Níðhǫggr, nái — nù mun hann søkkvaz.